Maand van de ondernemer 2016 – Blik op de toekomst
Kennisbericht 3
Veel mensen weten dat huwelijkse voorwaarden gemaakt moet worden, zodat je niet in gemeenschap van goederen trouwt. Iedereen is zich ook bewust van de gemeenschap van goederen, die door het huwelijk automatisch ontstaat. Deze gemeenschap houdt in dat alle vermogensbestanddelen – en dus ook het bedrijf – bij helfte verdeeld moeten worden. Alhoewel dit ook zeer lastige materie kan zijn, zal ik mij in dit Kennisbericht beperken tot de vraag: ”Hoe de waarde van jouw bedrijf juist niet te delen en/of te verrekenen”.
Huwelijkse voorwaarden
Wat veel ondernemers niet beseffen is dat óók bij gemaakte huwelijkse voorwaarden alsnog de gehele of een deel van de waarde van de onderneming met de ex-partner moet worden gedeeld. Weliswaar hoef je het bedrijf dan niet te “verdelen” het blijft immers jouw bedrijf, maar de waarde of een gedeelte van de waarde moet in zo’n geval worden “verrekend”. Of dat in jouw geval zou moeten, hangt af van de vormgeving van de huwelijkse voorwaarden. Om die reden zal hieronder een stappenplan gegeven worden, zodat je kunt bezien of in jouw geval de huwelijke voorwaarden aangepast dienen te worden.
Reden voor paniek? Het stappenplan:
Stap 1
1. Zeer voor de hand liggend, maar je begint met het erbij pakken van de huwelijkse voorwaarden. Meestal is hierin opgenomen dat géén gemeenschap van goederen zal ontstaan, meestal in het eerste artikel.
Check: √, ga naar stap 2.
Mocht dit er niet in staan, dan is wél een gemeenschap van goederen ontstaan. Immers zonder afwijkende huwelijkse voorwaarden op dit punt, is een gemeenschap van goederen het uitgangspunt.
Stap 2
2. Staat er in de huwelijkse voorwaarden een periodiek of finaal verrekenbeding? Dat betekent dat in de huwelijkse voorwaarden een artikel is opgenomen waarin – kort gezegd – staat: overgespaarde inkomens moeten aan het einde van het jaar verrekend worden, of bij het einde van het huwelijk moet alsnog verrekend worden.
De finale verrekening zal hier verder niet aan de orde komen, maar zo’n bepaling resulteert meestal in een bepaling dat bij het einde van het huwelijk alsnog de waarde gelijkelijk verrekend moet worden.
Conclusie: de waarde in het bedrijf kan dus niet door jezelf worden gehouden. Staat er dus wél een verrekenbeding in de huwelijkse voorwaarden?
Check: √, ga naar stap 3.
Mochten deze bepalingen over verrekening er niet in staan: gefeliciteerd!!! Je hebt succesvol een “koude uitsluiting” bewerkstelligd, waarbij geen verrekening van de waarde van jouw bedrijf hoeft plaats te vinden.
Stap 3
3. Van belang is welk inkomensbegrip is gehanteerd in de huwelijkse voorwaarden. Immers, alleen datgene wat als inkomsten wordt bestempeld én niet is uitgegeven (overgespaard) had je met elkaar moeten delen. Vallen in de huwelijkse voorwaarden onder inkomsten ook de winsten uit jouw onderneming?
Check: √, ga naar stap 4.
In de meeste gevallen valt winst uit onderneming onder het inkomstenbegrip. Bij hoge uitzondering niet.
Stap 4
4. Als het inkomensbegrip in het verrekenbeding winst uit onderneming betreft, moet je dus verrekenen. Er zijn verschillende mogelijkheden waarop de waarde van jouw bedrijf met de ex-partner verrekend moet worden. Hieronder zullen de verschillende manieren van verrekening kort worden toegelicht.
TOCH VERREKENEN, WAT BETEKENT DIT?
Zoals al even kort – bij stap 3 – aan de orde kwam: je had jaarlijks “overgespaard inkomen” moeten verrekenen. Dat betekent dat je dus ieder jaar bij de kerstboom had moeten bekijken welk deel van het inkomen niet is uitgegeven aan de kosten van de huishouding, maar in feite op de spaarrekening kon worden gezet. Als je dit jaarlijks hebt gedaan en ieder heeft de helft van dit bedrag gehad, dan heeft de verrekening plaatsgevonden en is er dus ook geen aanleiding meer om alsnog tot verrekening aan het einde van het huwelijk over te gaan.
De ervaring leert dat deze jaarlijkse verrekening bij de kerstboom niet plaatsvindt. Bij het einde van het huwelijk is onoverzichtelijk wat nu jaarlijks verrekend had moeten worden. De wetgever heeft om die reden een bewijsvermoeden opgenomen, dat alle vermogensbestanddelen worden vermoed te zijn gevormd uit hetgeen je had moeten verrekenen. Met andere woorden: op die manier kom je bijna toch uit op een gemeenschap van goederen. Pas als je kunt bewijzen dat geen overgespaard inkomen gemoeid is geweest bij een vermogensbestanddeel, blijft dit buiten de verrekening met de ex-partner.
Ten aanzien van de onderneming betekent dit dat je dient te bewijzen dat bij de oprichting van de onderneming of uitbreiding daarvan geen overgespaard inkomen is gebruikt. Ook mag er tijdens het huwelijk geen schuld zijn afgelost met overgespaard inkomen ten behoeve van de oprichting of uitbreiding van de onderneming. Ben je in deze bewijsopdracht geslaagd, dan valt de waarde van de onderneming (aandelen van de BV, of de waarde van de eenmanszaak) buiten de verrekening.
Maar, let op!
Nog steeds blijft een mogelijke aanspraak open, ondanks geslaagd te zijn in deze bewijsopdracht. Mocht je jezelf nu niet een “redelijk” salaris hebben uitgekeerd, waardoor winst in het bedrijf is achtergebleven, dan kan de ex-partner stellen dat deze “opgepotte winst” nog voor verrekening in aanmerking komt.
HOE NU VERDER?
Kortom, het is niet eenvoudig om erachter te komen wat jouw huwelijkse voorwaarden nu precies betekenen, helemaal als hierin een verrekenbeding is opgenomen. Het leidt in de meeste gevallen toch tot verrekening van (een deel van) de waarde van jouw bedrijf.
Ben je tot de conclusie gekomen dat jouw geval aanleiding geeft tot vragen, gezien de ingewikkeldheid van de materie of nu niet alle situaties in detail besproken zijn. Schroom niet om juridisch advies in te winnen, zodat je weet waar je staat en jij jouw rechtspositie mogelijk kan veranderen.
Laura Mulders
Tel.: 088-4331414