Maand van de Ondernemer 2016 > Blik op de toekomst
Kennisbericht 16
Veel ondernemers maken als zij trouwen huwelijkse voorwaarden op. Die voorwaarden houden dan in dat de onderneming buiten de gemeenschap van goederen valt en dus alleen van de ondernemer is. Doel hiervan is de partner veilig te stellen voor schulden van de onderneming, maar andersom ook het bedrijf veilig te stellen in het geval van echtscheiding. Helaas wordt dit doel niet altijd behaald.
In het artikel: “Hoe houd je de waarde van jouw bedrijf voor jezelf bij echtscheiding” van Laura Mulders is uitgelegd dat het ondanks de huwelijkse voorwaarden toch mogelijk is dat jouw ex-partner bij echtscheiding aanspraak kan maken op (gelden van) jouw onderneming (zie onderstaand een korte samenvatting van dit artikel).
Onderdeel van de ingewikkelde en omvangrijke verrekendiscussie die vaak speelt bij de afwikkeling van de huwelijkse voorwaarden, is de rekening-courant schuld van de Directeur Grootaandeelhouder (DGA) aan de besloten vennootschap (B.V.). Deze is namelijk van invloed op de waarde van de aandelen en/of de hoogte van de opgepotte winst. Maar ook is er vaak discussie over wie de rekening-courant schuld moet dragen, als deze door de echtgenoten is gebruikt voor de kosten van de huishouding.
Wat is een rekening courant schuld?
Iedere ondernemer betaalt wel eens privéfacturen met geld dat hij van zijn B.V. leent via de rekening-courant verhouding. Vaak gaat het verder dan dat en worden bedragen van de onderneming geleend om de kosten van de huishouding tijdens het huwelijk te betalen. Het salaris van de DGA blijkt dan onvoldoende om deze kosten te dragen. De bedoeling is dat deze privéuitgaven uiteindelijk weer aan de B.V. worden terugbetaald, maar vaak gebeurt dat niet (tijdig). Bij echtscheiding wordt deze schuld ineens een probleem, want:
Wie moet deze schuld betalen?!
Hoofdregel is dat schulden niet meetellen in de verrekening die alsnog dient plaats te vinden vanwege het niet-uitgevoerde periodiek verrekenbeding in de huwelijkse voorwaarden. Het gaat immers alleen om de herbelegging van overgespaarde inkomsten, dus slechts om positieve bestanddelen. Het is dus niet zo, dat als blijkt dat de waarde van jouw onderneming toch met jouw ex-partner moet worden gedeeld, op deze waarde de rekening-courant schuld in mindering kan worden gebracht, zodat jouw ex-partner feitelijk meedraagt in deze schuld.
Jouw schuld als DGA aan de B.V. verhoogt dus de waarde van de aandelen en de helft daarvan komt jouw ex-partner toe. Dit, terwijl jij zelf de hele rekening-courant schuld uiteindelijk zal moeten aflossen, zonder dat jouw ex-partner daarin deelt.
Dit voelt niet eerlijk. Waarom zou jij alleen voor een schuld moeten opdraaien, terwijl jouw ex-partner daar net zo goed de voordelen van heeft gehad. De kosten van de huishouding waren immers kosten van jullie samen.
De rechter kan niet bepalen dat jouw ex-partner ook tegen over de B.V. aansprakelijk wordt voor deze rekening-courant schuld. Maar deze kan wél bepalen dat jouw ex-partner voor de helft draagplichtig is voor de schuld en dat jij een vergoedingsrecht hebt. Hiervoor zijn bijzondere omstandigheden vereist.
Helaas bestaat zowel in de literatuur als in de jurisprudentie nog steeds verschil van mening over de precieze invloed van een schuld in rekening-courant op de omvang van de verrekenvordering. Met de uitspraak van de Hoge Raad van 8 juli jl. lijkt er meer duidelijkheid te zijn gegeven.
De Hoge Raad bepaalde in dat geval, kort gezegd, dat het Gerechtshof opnieuw onderzoek moet doen naar hoe en waarom de rekening-courant schuld precies is ontstaan en op grond daarvan een nieuwe beslissing moet nemen. Een ingewikkelde uitspraak, maar hieruit is af te leiden dat de Hoge Raad van oordeel is dat jouw ex-partner draagplichtig is voor het deel van de rekening-courant schuld dat is gebruikt voor de kosten van de huishouding, als de uitkeringen die vanuit de B.V. konden worden voldaan onvoldoende waren om deze kosten van de huishouding te dragen.
Het is nu wachten op de eerst beslissing van een rechtbank of gerechtshof waarin dit oordeel van de Hoge Raad concreet wordt toegepast.
Wat kun jij als ondernemer tijdens het huwelijk doen?
Voorkom dat je als ondernemer bij echtscheiding blijft zitten met een rekening-courant schuld!
- Gebruik de rekening-courant schuld niet om de kosten van de huishouding te betalen;
- Als je dit wel doet, houdt dan een goede administratie bij waaruit blijkt in hoeverre de rekening-courant schuld is gebruikt voor de kosten van de huishouding en hoe de B.V. er toen voorstond;
- Los tijdens het huwelijk al zoveel mogelijk op deze rekening-courant schuld af.
Wellicht ten overvloede: De gemeenschap van goederen
Voor de goede orde;, indien je bent getrouwd in gemeenschap van goederen is de onzekerheid over de rekening-courant schuld er niet. De schuld valt dan in de gemeenschap van goederen. Beide echtgenoten zijn dan gehouden om de helft van deze schuld aan de B.V. terug te betalen. Daar staat dan wel tegenover dat de aandelen in de B.V. ook in de gemeenschap van goederen vallen.
Samenvatting: “Hoe houd je de waarde van jouw bedrijf voor jezelf bij echtscheiding” van Laura Mulders
In de huwelijkse voorwaarden wordt vaak een periodiek verrekenbeding opgenomen, dat de echtgenoten verplicht jaarlijks de overgespaarde inkomsten (= de inkomsten van dat jaar die niet zijn uitgegeven aan de kosten van de huishouding) te verrekenen. De ervaring is dat de meeste echtgenoten aan zo’n verrekenbeding nooit uitvoering geven. Tijdens het huwelijk vloeien delen van deze overgespaarde inkomsten in de onderneming of blijven overgespaarde inkomsten in de onderneming achter als opgepotte winst. Bij echtscheiding dient de afgesproken verrekening dan alsnog plaats te vinden. Er wordt dan gekeken naar de herbelegging van de overgespaarde inkomsten. Daarbij geldt het vermoeden dat alles wat er op het moment van echtscheiding is, wordt vermoed te zijn ontstaan door herbelegging van overgespaarde inkomsten.
