Als de persoon die is komen te overlijden geen testament heeft gemaakt, getrouwd was of een geregistreerd partnerschap had en één of meer kinderen heeft achtergelaten, dan is er sprake van een wettelijke verdeling van erfrecht.
Hoe werkt de wettelijke verdeling?
De erfenis (bestaande uit bezitting en schulden) gaat naar de partner van de overledene. De kinderen en partner zijn wel voor gelijke delen erfgenaam, maar de kinderen krijgen hun erfdeel nog niet. Dit ontvangen zij in principe pas op het moment dat de langstlevende komt te overlijden. Tot dat moment hebben zij een vordering bij de langstlevende. De achter gebleven partner heeft dus een schuld aan de kinderen.
Successiewet
De successiewet is een wet waarin de erfbelasting en schenkbelasting worden geregeld. De hoogte van de belasting verandert ieder jaar: jaarlijks wordt namelijk het vrijgestelde bedrag aangepast.
Bij een wettelijke verdeling is het verstandig voor alle erfgenamen om altijd aangifte te doen voor de erfbelasting, ook al is hun erfdeel lager dan de vrijstelling. Dit in verband met het overlijden van de langstlevende ouder te maken. In de praktijk is het vaak zo dat de langstlevende de erfbelasting voor de kinderen betaalt. Op deze manier wordt de schuld aan de kinderen lager.
Een voorbeeld ter verduidelijking
Klaas is in algehele gemeenschap van goederen getrouwd met Truus en er is geen testament. Samen hebben zij twee kinderen: Johan en Kees. Klaas komt te overlijden.
Het vermogen bestaat uit een woning met een WOZ waarde van € 350.000,00 en
€ 30.000,00 spaargeld. Er rust een hypotheek op de woning van € 80.000,00.
Het totale vermogen bedraagt dus:
(€ 350.000,00 – € 80.000,00) + € 30.000,00 = € 300.000,00
De helft van dit vermogen is van Klaas en de andere helft is van Truus. Door het overlijden van Klaas wordt de helft van de waarde van de woning en de helft van de waarde het spaargeld verdeeld. De andere helft is de erfenis en deze moet worden verdeeld over de 3 erfgenamen: Truus, Kees en Johan.
Toch gaat de hele erfenis naar Truus. Truus heeft dan dus een schuld van
€ 50.000,00 aan ieder van haar kinderen. Kees en Johan hebben op hun beurt een vordering op Truus van samen € 100.000,00 (€ 50.000,00 voor Johan en € 50.000,00 voor Kees).
Kees en Johan krijgen hun erfdeel uitbetaald als Truus komt te overlijden. Voordat dit zover is, heeft Truus een vermogen van € 300.000,00 en een totale schuld van
€ 100.000,00 aan haar kinderen. Over de vorderingen van Kees en Johan moet erfbelasting worden betaald. Dit moet Truus als langstlevende betalen: zij blijft immers ‘op’ het vermogen zitten. Als ook Truus komt te overlijden, krijgen Kees en Johan eerst de € 50.000,00 die al van hen was. Over dat bedrag is al erfbelasting betaald, dus dat hoeft niet nog een keer. De erfenis van Truus is € 150.000,00 + € 50.000,00 = € 200.000,00. Hiervan krijgt ieder kind
€ 100.000,00. Over dit bedrag moeten zij nu erfbelasting betalen.